بهینه سازی الگوی کشت و تاثیر آن بر ارزش نهاده آب ( مطالعه موردی: منطقه دشت ناز ساری)

کشاورزی به عنوان یکی از محورهای اساسی توسعه در کشورهای در حال توسعه، نقش مهمی در توسعه اقتصادی این کشورهــا دارد و افــزایش کـارایی تولید و همچنین درآمد کشاورزان همواره مورد توجه سیاست گذاران و محققین اقتصاد کشاورزی بویژه در کشورهای در حال توسعه بوده است. افزایش عملکرد محصولات نیز با کاربرد شیوه های تولید بهتر و مدرن، بکارگیری تکنولوژی مناسب در مزارع، بکارگیری بذور اصلاح شده، توسعه فعالیت های مکمل و متمم و... در نهایت می تواند موجب افزایش تولید کل محصول گردد. کشاورزان که تصمیم گیران نهایی در مزارع هستند، معمولاً با قیمت ها، عملکردها و هزینه-های متغیری روبرو می باشند. به علاوه این تصمیم گیران همواره با خطرات طبیعی از جمله سیل، خشکسالی، حمله آفات، آتش سوزی و... نیز روبرو هستند. هدف از این پژوهش، تعیین الگوی بهینه کشت در شرایط ریسکی و بررسی اثرات آن بر ارزش نهاده آب کشاورزی در منطقه دشت ناز ساری می باشد. دوره مورد بررسی سال های زراعی 83-82 تا 88-87 می باشد. به این منظور از مدل موتاد-هدف که یک مدل برنامه ریزی ریاضی توأم با ریسک می باشد تحت سه سناریو استفاده شده است که به ترتیب میانگین، ماکزیمم و مینیمم درآمدهای سال های مورد بررسی به عنوان درآمد هدف لحاظ گردید و برای هر سناریو شاخص میزان ارزش نهاده آب در تولید (evw) محاسبه شد. برای تعیین الگو پس از جمع آوری اطلاعات از منطقه مورد مطالعه، نتایج نهایی با استفاده از بسته نرم افزاری lindo به دست آمد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در منطقه دشت ناز، در مقادیر ریسک های بیشتر(افزایش سطح درآمد هدف و انحراف معیار)،الگوی بهینه کشت، افزایش سطح زیرکشت ذرت دانه ای، شالی و کلزا را پیشنهاد می کند،ضمن اینکه باید سطح زیرکشت سویا و ذرت علوفه ای برای رسیدن به الگوی کشت بهینه کاهش یابد. همچنین الگوهای بهینه پیشنهادی، evw های بیشتری نسبت به شرایط فعلی دارند و مطابق انتظار، با درجه ریسک بیشتر، تقریباً اکثر سناریوها با افزایش evw همراه بوده اند، بطوریکه در سناریوی برنامه ریزی خطی(حداکثر ریسک) نیز شاهد بیشینه مقدار این شاخص می باشیم